Qin Gang w Niemczech – opozycja wobec “nowej zimnej wojny”, wspieranie strategicznej autonomii Europy
9 maja minister spraw zagranicznych ChRL Qin Gang spotkał się w Berlinie ze swoją niemiecką odpowiedniczką Annaleną Baerbock. W czasie wspólnej konferencji prasowej oznajmił, że głównym powodem jego wizyty w stolicy Niemiec było przygotowanie do nadchodzących chińsko-niemieckich międzyrządowych konsultacji, które od czasu pandemii COVID-19 będą pierwszymi przeprowadzonymi stacjonarnie. Qin dalej podkreślał potrrzebęrozwijania współpracy gospodarczej pomiędzy Chinami i Niemcami, a także całą Unią Europejską, stwierdzając, że Chiny i Europa powinny wspólnie budować lepszą przyszłość trwałego pokoju i powszechnego bezpieczeństwa – w tym miejscu przywołał kwestię Tajwanu, mówiąc, że przynależność Tajwanu do Chin to element ładu międzynarodowego powstałego po drugiej wojnie światowej. Nawiązał również do kwestii europejskiej strategicznej autonomii. Zaznaczył on, że Chiny zawsze prowadziły stałą i ciągłą politykę wobec UE oraz wspierają ją w osiągnięciu tejże autonomii[1]. Jednakże jednocześnie Chiny, ciesząc się z odrzucenia przez Niemcy i Unię Europejską polityki „decouplingu”, obawiają się dalszych relacji z UE w kontekście podejścia „de-risking”, które obecnie jest lobbowane przez europejskich polityków. Qin oświadczył, że Chiny eksportują jedynie możliwości, współpracę, stabilność i pewność, nie zaś kryzysy, konfrontację, niepokój czy ryzyko oraz dodał, że dotychczas zarówno UE, Niemcy, jak i Chiny odniosły spore korzyści ze współpracy. W jego opinii „Chiny i UE to dwa duże rynki, które rozwijają się razem i są partnerami we współpracy, w której wszyscy odnoszą wygraną”[2]. Następnie przeniesiono się na temat wojny w Ukrainie. Mając na względzie złożoność problemu, jakim jest ten konflikt, Qin jasno powiedział, że ani uproszczenia, ani emocjonalne podejście do tej kwestii nie może stanowić rozwiązania. Zimna krew i racjonalność oraz stworzenie dobrego gruntu pod polityczne porozumienie – to jego zdaniem są klucze do zakończenia wojny naUkrainie. Podkreślił także, że Chiny nie stanowią strony konfliktu, natomiast z całych sił próbują ten kryzys zakończyć w pokojowy sposób. W tym miejscu zwrócił się do Niemiec z nadzieją, że odegrają one odpowiednią rolę w budowie bezpieczeństwa w Europie[3]. Warto wskazać tutaj jeszcze (w materii relacji gospodarczych Bruksela-Pekin), że chiński minister spraw zagranicznych przekazał swojego rodzaju ostrzeżenie dla Unii Europejskiej, aby ta nie nakładała sankcji na chińskie firmy w związku z prowadzeniem przez nie handlu z Federacją Rosyjską – mogłoby to się wiązać z mocną reakcją Pekinu. Jednak Baerbock skwitowała chińskie groźby, mówiąc swojemu partnerowi z ChRL, że chińskim obowiązkiem jest zorientowanie się, czy ich firmy nie dostarczają do Rosji broni ani towarów podwójnego zastosowania, które mogą być wykorzystane do działań wojskowych. Qin odpowiedział na to następująco: „Zdecydowanie sprzeciwiamy się niektórym krajom, niektórym blokom krajów, wykorzystywaniu ich tak zwanych praw do sprawowania jurysdykcji dalekosiężnej i jednostronnych sankcji wobec innych krajów, w tym Chin. Jeśli tak się stanie, Chiny zareagują w niezbędny sposób”[4]. Niemniej jednak za najciekawszą i najbardziej intrygującą wypowiedź, jaka padła z ust chińskiego szefa MSZ, można uznać jego wezwanie zarówno Chin, jak i Niemiec, aby obydwa te państwa trzymały się właściwej ścieżki i wspólnie przeciwstawiły się „nowej zimnej wojnie”[5]. Ta „nowe zimna wojna” dotyczy oczywiście konfliktu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chińską Republiką Ludową, który z kolei uwidacznia się w kontekście wojny w Ukrainie czy relacji gospodarczych Europy z Chinami i wspierania przez ChRL europejskiej niezależności. Jednakże sam Qin o USA nic nie wspomina, zostawiając szersze pole do interpretacji. Zaznaczył on też, że „nowa zimna wojna” uderzy w interesy wszystkich – nie pominie ani Europy, ani Chin[6].
Qin Gang w Berlinie o tym, że reunifikacja Chin musi się dokonać
10 maja chiński minister spraw zagranicznych Qin Gang, po wizycie w historycznym miejscu konferencji poczdamskiej, wypowiedział następujące słowa: „Niepodległość Tajwanu stanowi wyzwanie dla międzynarodowej sprawiedliwości i porządku oraz sprzeciwia się biegowi historii, który jest skazany na niepowodzenie”. Chciał przez to powiedzieć, że Tajwan wraz ze swoją niezależnością zaburza panujący postzimnowojenny ład międzynarodowy i jedynym sposobem na uniknięcie jego rozpadu jest zjednoczenie Tajwanu z Chinami kontynentalnymi. Qin oznajmił, że „jest nie do przyjęcia przez Chińczyków” prowadzona przez USA polityka wspierania secesjonistycznych dążeń Tajwanu, co bezpośrednio uderza w suwerenność i bezpieczeństwo Chińskiej Republiki Ludowej. Dodał także, że świat musi pamiętać o lekcji danej przez historię i strzec powojennego porządku międzynarodowego, kwitując to słowami: „Trzeba służyć międzynarodowej sprawiedliwości”[7].
Minister Spraw Zagranicznych ChRL Qin Gang w Norwegii
11 maja Qin Gang, chiński szef MSZ, znalazł się w norweskiej stolicy - Oslo, gdzie odbył spotkanie z przedstawicielami norweskiego biznesu. Oświadczył on, że Chiny i Norwegia, wspólnie uczestnicząc w globalizacji, są zarówno zwolennikami, jak i jej uczestnikami; odrzucają protekcjonizm i sprzeciwiają się rozdzielaniu i zrywaniu łańcuchów dostaw. Qin podkreślił, że obecne okoliczności wymuszają na obydwu państwach bardziej niż kiedykolwiek pogłębienie dwustronnie korzystnej współpracy, czego skutkiem miałaby być promocja liberalizacji handlu i ułatwienie w osiąganiu bardziej owocnych wyników we współpracy bilateralnej. Natomiast norwescy reprezentanci środowiska biznesowego oświadczyli, że Chiny stanowią istotny rynek dla norweskich firm oraz pełnią rolę ważnego partnera handlowego. W ten sposób są skłonni do dalszego pogłębiania współpracy z Chinami. Ponadto dodali, że intensyfikacja dialogu i komunikacji pomiędzy rządami Norwegii i ChRL, a także społecznościami przedsiębiorców przyczyni się do zwiększenia wzajemnego zrozumienia, a co za tym idzie szerszej współpracy[8]. Następnego dnia Qin rozmawiał ze swoją norweską odpowiedniczką – Annikeną Huitfeldt oraz premierem Norwegii Jonasem Gahr Støre. W ramach pierwszej rozmowy Qin podkreślił, że Chiny będą nadal otwierać się na zagraniczny biznes, zapewniając solidne środowisko inwestycyjne dla przedsiębiorstw ze wszystkich krajów oraz wspierając wysiłki na rzecz pogłębiania współpracy handlowej i inwestycyjnej między Chinami a Norwegią. Dodał także, że Chiny od zawsze postrzegały Norwegię i tym samy Europę jako kooperatywnych partnerów. Huitfeldt powiedziała, iż jej kraj pozostaje wierny polityce jednych Chin oraz ceni sobie dialog i współpracę z Chińską Republiką Ludową. Liczy tym samym na kontynuację tego stanu rzeczy. Oświadczyła także, że jest przeciwna wobec polityki „decouplingu”, a norweski biznes oczekuje pogłębiania współpracy gospodarczej z Chińczykami. Qin wspomniał również o kwestii tajwańskiej, Sinciangu, Hongkongu i innych z europejskiego punktu widzenia kontrowersyjnych kwestii, z którymi borykają się Chiny. Wyraźnie podkreślił, że Chiny pomimo chęci do dialogu, nie akceptują żadnych zewnętrznych ingerencji w te sprawy, gdyż mogłyby one zaburzyć chińskie poczucie bezpieczeństwa i suwerenności. Obydwie strony podczas swojej rozmowy poruszyły też temat dotyczący wojny na Ukrainie. Qin, po tym jak po krótce zreferował swojej współrozmówczyni chińskie podejście do tej sprawy, oznajmił, że Europa powinna odegrać przewodnią rolę w zakończeniu tego konfliktu i ustanowieniu pokoju na kontynencie europejskim, a przemawia za tym chociażby fakt, że wojna ta odbywa się właśnie na terenie Europy[9]. W ramach konwersacji z norweskim premierem Qin oznajmił, że Chiny cenią sobie relacje z Norwegią i stoją za umacnianiem komunikacji, poprawianiem wzajemnego zaufania i promowaniem współpracy. Ponadto zaznaczył, że chiński rząd docenia przestrzeganie przez Norwegię polityki jednych Chin. Dodał również, że obydwa państwa powinny rozwijać bilateralną współpracę w dziedzinach gospodarki i handlu, spraw morskich, socjalnych i zielonej transformacji. Premier Støre jasno wskazał, że Norwegia przywiązuje wagę do współpracy z Chińską Republiką Ludową i jest zainteresowana jej kontynuacją. Uwypuklił on dziedziny, które jego zdaniem mają szczególne znaczenie w relacjach na linii Oslo-Pekin, są to: zielona transformacja, zmiany klimatu, medycyna oraz sprawy dotyczące Arktyki[10]. Warto w tym miejscu dodać, że Støre wyraził swoje zaniepokojenie w kwestii praw człowieka w Chinach: „Jesteśmy zaniepokojeni sytuacją w zakresie praw człowieka w Sinciangu i rozwojem sytuacji w Hongkongu. Norwegia będzie nadal wspierać Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka i zachęcałem do tego również Chiny”[11].
Spotkanie Qin Gang-Olaf Scholz
10 maja miało miejsce spotkanie ministra spraw zagranicznych Chin Qin Ganga z kanclerzem Niemiec Olafem Scholzem, podczas którego Qin oznajmił, że umacniający się dialog i współpraca między Chinami a Niemcami wspomoże we wprowadzeniu do świata więcej stabilności, pewności, a także pozytywnej energii. Ponownie też zaznaczył celowość swojej wizyty związaną z przyszłymi konsultacjami chińsko-niemieckimi. Rozmawiając z Qinem, Scholz stwierdził, że wielobiegunowość na świecie oznacza, iż powinna być utrzymana równość wszystkich stron, tj. aktorów stosunków międzynarodowych, aby strzec pokoju na świecie. Dodał dalej, że Niemcy wyraźnie widzą rolę i wpływ, jaki wywierają Chiny na współczesny świat, i są chętne do pogłębiania wzajemnej komunikacji i współpracy w najbardziej palących kwestiach, na przykład takiej jak wojna w Ukrainie. Qin ze swojej strony zauważył podobieństwo pomiędzy strategiczną oceną Xi Jinpinga w kontekście „świata przechodzącego głębokie zmiany niewidziane od stulecia” a autorską koncepcją Scholza pod nazwą „Zeitenwende”, co było oczywiście formą pochwały. Przywołał on również ideę globalnej współpracy społeczności międzynarodowej, która w obliczu obecnych problemów, jego zdaniem, powinna połączyć siły w celu pokonania napiętrzających się wyzwań[12].
Qin Gang we Francji oraz Austrii
11 maja odbyło się spotkanie ministrów spraw zagranicznych Chin i Francji. Qin Gang zadeklarował gotowość Chin do pogłębionej współpracy w dziedzinie gospodarki. Chiński minister podkreślił również, że postrzega Europę jako strategicznego partnera, a ją samą zawsze wspierał w niezależności. Podkreślone zostało, że relacje chińsko-europejskie powinny opierać się na wzajemności i równorzędności. W podobnym duchu wzajemnego szacunku i uznania wypowiedziała się Cathrine Coloone. Wskazała ona nie tylko na ogromną wagę relacji francusko-chińskich, ale także na potrzebę kooperacji w takich dziedzinach jak zmiana klimatu, bioróżnorodność czy transformacja energetyczna. Istotnym bez wątpienia są słowa francuskiej minister o tym, że Chiny odgrywają ogromną rolę w światowym pokoju. Nie zabrakło również odwołania się do ostatniej wizyty prezydenta Macrona w Chinach. Na koniec Qin Gang przypomniał o propozycji przewodniczącego KPCh dotyczącej rozwiązania kryzysu ukraińskiego[13]. Spotkanie francusko-chińskie niewiele różni się od tego, do którego doszło 12 maja w Wiedniu. Wang Yi odwołał się do ogromnej roli Europy na arenie międzynarodowej, a także zapewnił, że Chiny zawsze wspierały dążenia Europy do pogłębionej integracji. Analogicznie do spotkania w Paryżu, podkreślona została istotność relacji w tym przypadku chińsko-austriackich. Alexander Schallenberg zapewniał, że Wiedeń nie zamierza rezygnować z relacji z Pekinem[14].
Wiceprzewodniczący ChRL Han Zheng w Holandii
13 maja wiceprzewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej Han Zheng, na zaproszenie holenderskiego rządu, odbył 3-dniową wizytę w Holandii. W ramach niej spotkał się z holenderskim królem Willemem-Aleksandrem oraz premierem Markiem Rutte w Hadze. Han podczas rozmowy z królem zauważył, że Chiny i Holandia mają spore pole do współpracy w dziedzinie rozwoju ekologicznego i technologii niskoemisyjnej, a także zmian klimatu. Wezwał w ten sposób obie strony do współpracy w celu sprostania tymże wyzwaniom. Król Willem-Aleksander natomiast za najważniejsze problemy stojące przed ludzkością w XXI wieku uznał kwestie związane z zasobami wodnymi i warunkami sanitarnymi i jednocześnie wyraził swoje uznanie dla administracji chińskiej za ich osiągnięcia w rozwiązywaniu tych problemów. W kontekście rozmowy Hana z premierem Holandii również poruszone zostały kwestie klimatyczne. Wiceprzewodniczący ChRL zaznaczył, że Chiny są chętne do szerokiej współpracy z Holandią, umacniania wzajemnego zaufania. Dodał także, że pomiędzy Chinami a Europą nie istnieje żaden konflikt fundamentalnych interesów – przeciwnie: interesy zarówno chińskie, jak i europejskie nawzajem się uzupełniają, dlatego wskazał, że Chiny są gotowe do rozwoju pragmatycznej współpracy na linii Pekin-Bruksela. Rutte ze swojej strony oznajmił, że Chiny są ważnym partnerem handlowym dla jego państwa oraz że faktycznie istnieje niemałe pole do współpracy pomiędzy Holandią a Chinami w materii gospodarki, ekologii i niskoemisyjności[15].
Minister spraw zagranicznych Peter Szijjatro w Chinach
15 maja w Pekinie odbyły się dwa spotkania wysokiej rangi chińskich oficjeli z węgierskim ministrem spraw zagranicznych i handlu Peterem Szijjarto. W pierwszej kolejności minister spraw zagranicznych Węgier rozmawiał ze swoim chińskim odpowiednikiem – Qin Gangiem. Qin podkreślił, że obecne dwustronne relacje Chin i Węgier wkroczyły w najlepszy okres w swojej historii za sprawą przywódców obydwu państw. Stwierdził on również, że Chiny są jak najbardziej chętne do planowania stosunków dwustronny ze strategicznej oraz długoterminowej perspektywy, a także do pogłębiania wzajemnego zaufania i rozszerzania przyjaznej oraz korzystnej obopólnej współpracy[16]. Jeśli mowa o drugim spotkaniu ministra Szijjarto w Pekinie, prowadził on rozmowę z dyrektorem Biura Komisji Spraw Zagranicznych Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin Wang Yi, który na samym początku wyraził swoje uznanie w kwestii prowadzenia przez Węgry przyjaznej polityki względem Chin. Znów padło stwierdzenie o najlepszym stanie relacji chińsko-węgierskich we wspólnych dziejach tych państw. Warto zaznaczyć, że Wang podczas rozmowy wyraźnie wskazał, że Chiny wspierają Europę w osiągnięciu przez nią strategicznej autonomii oraz wezwał Europę, by starała się uniknąć „blokowej konfrontacji” i zimnowojennej mentalności” we współczesnych stosunkach międzynarodowych[17]. Z drugiej strony natomiast Szijjarto pochwalił próby Chińczyków w celu zakończenia trwającej wojny w Ukrainie i całego kryzysu z tym związanego. Dodał też, że we współpracy pomiędzy Węgrami a Chinami oraz Unią Europejską a Chinami widzi więcej szans niż zagrożeń. Wspomniał także, że inwestycje chińskie na Węgrzech są zadawalające i liczy na dalsze zacieśnianie współpracy dwustronnej w różnych dziedzinach na linii Budapeszt-Pekin[18].
Minister spraw zagranicznych Czech o tym, że nie ma przyszłości dla 14+1
Zdaniem czeskiego ministra spraw zagranicznych Jana Lipavský’ego „klub do rozmów Chin z Europą Środkową jest martwy”. Tak określił on na początku maja bieżącego roku stan formatu „14+1”, zauważając dokładniej, że pomimo chińskich starań dyplomatycznych ta płaszczyzna współpracy pomiędzy Chinami a państwami Europy Środkowej nie ma już przyszłości. Tym samym ogłosił on chęć głębszej kooperacji ze Stanami Zjednoczonymi: „Zapewniłem sekretarza Blinkena, że jesteśmy gotowi do współpracy z nimi w ramach europejskich”, dodając jeszcze, że „14+1 nie ma treści ani przyszłości”. Jednocześnie zapytany, czy rząd w Pradze oficjalnie wycofa się z 14+1, stwierdził, że Czechy nie pełnią żadnej aktywnej roli w tym formacie, oraz przyznał, że Praga nie zamierza spekulować na temat jakichkolwiek ewentualnych kroków w tej materii[19]. Warto też wspomnieć, że Czechy coraz mocniej lobbują ideę odchodzenia od Chińskiej Republiki Ludowej – wskazuje na to chociażby stanowisko nowego prezydenta Czech Petra Pavla. Ponownie w drugiej połowie maja minister Lipavský wyraźnie podkreśla, że Europa potrzebuje silniejszej współpracy z Waszyngtonem, nie zaś z Pekinem, o czym ma świadczyć fakt, iż państwa Europy Środkowej i Wschodniej kładą coraz większy nacisk na asertywność w kontaktach z Chinami, i – jego zdaniem – powinno to być uwzględnione w nowej strategii Brukseli wobec Pekinu[20].
Spotkanie Qin Gang-Wopke Hoekstra
23 maja minister spraw zagranicznych Chińskiej Repubiki Ludowej Qin Gang przeprowadził w Pekinie rozmowy ze swoim holenderskim odpowiednikiem i wicepremierem Holandii Wopke Hoekstrą. Qin wyraźnie wskazał, że Chiny są w gotowości, jeśli chodzi o zacieśnianie współpracy gospodarczej, handlowej i inwestycyjnej, pogłębianie wymiany międzyludzkiej i kulturalnej oraz rozwój wielostronnej współpracy w zakresie kontroli zbrojeń, bezpieczeństwa cybernetycznego i zmian klimatycznych z Holandią. Jednocześnie wyraził nadzieję, że strona holenderska dopilnuje, by chińskie firmy nie były dyskryminowane oraz były traktowane uczciwie i otwarcie na holenderskim rynku. W kontekście współpracy na linii Chiny-UE Qin wskazał, że liczy na to, że Holandia będzie w dalszym ciągu odgrywać rolę „bramy” do współpracy między Chinami a UE i zachęcać UE do utrzymania głównego nurtu stosunków dialogu i współpracy między obiema stronami, co pozwoli osiągać korzystne efekty i wspólnie stawiać czoła globalnym wyzwaniom. Hoekstra oznajmił, że dla jego kraju Chińska Republika Ludowa jest istotnym partnerem handlowym, a sama Holandia niemało skorzystała na współpracy z Chinami, dlatego strona holenderska w pełni stara się dotrzymywać zobowiązań związanych z przestrzeganiem polityki jednych Chin. Zaznaczył, że Holandia jest również gotowa do wzmocnienia dialogu i komunikacji z Chinami między innymi w obszarach takich jak kontrola zbrojeń, bezpieczeństwo cybernetyczne czy sztuczna inteligencja. Docenił także wysiłki Chin na rzecz rozmów pokojowych w ramach wojny w Ukrainie, przez co wyraził nadzieję, że Chiny odegrają konstruktywną rolę w ułatwieniu pokojowego rozwiązania tego kryzysu[21]. Po odbytych rozmowach ministrowie spraw zagranicznych Holandii i Chin wspólnie wzięli udział w konferencji prasowej. Qin stwierdził, że pod wpływem przeprowadzonej wcześniej rozmowy z wicepremierem Holandii osiągnięto wiele wspólnych porozumień. Co najważniejsze jednak, minister spraw zagranicznych ChRL oznajmił, że Chiny są w stanie współpracować z Holandią na trzech poziomach: bilateralnym, chińsko-unijnym oraz globalnym w ramach największych organizacji międzynarodowych takich jak ONZ czy WTO. Stwierdził ponadto, że Chińska Republika Ludowa docenia potwierdzenie przez Holandię swojego zaangażowania w politykę jednych Chin[22]. Hoekstra przyznał, że w czasie rozmowy podzielił się obawami, jakie posiada Holandia, w kwestii bezpieczeństwa narodowego – tym samym odwzajemnił się Qin. Dalej dodał: „Podobnie jak Chiny, mamy obowiązek chronić nasze bezpieczeństwo narodowe i tak jak Chiny chronią swoje podstawowe interesy, tak i my chronimy nasze”. Ponadto zapytany o to, czy Chiny są dla Holandii priorytetowym partnerem, Hoekstra krótko, jednym słowem odpowiedział: „Zdecydowanie”[23].
Wywiad z szefem chińskiej dyplomacji przy UE Fu Conga dla „New Statesman”
24 maja szef chińskiej dyplomacji przy Unii Europejskiej Fu Cong udzielił wywiadu, przeprowadzonego przez Bruno Maçãesa, dla brytyjskiego tygodnika „New Statesman”[24]. Fu zapytany o ewentualny kryzys w relacjach Bruksela-Pekin, który może zostać wywołany w przypadku nienaciskania Rosji przez Chiny , by ta wycofała się z Ukrainy, odpowiedział, że w jego opinii niesprawiedliwe wobec Chin i nieracjonalne z punktu widzenia UE jest łączenie kryzysu ukraińskiego z bilateralnymi stosunkami Unii i Chin. Zauważył on, że „Chiny robią, co w ich mocy, aby ułatwić pokojowe rozwiązanie tej krytycznej kwestii. Ale nierealistyczne jest oczekiwanie, że Chiny zajmą dokładne lub w 100% identyczne stanowisko jak Europejczycy”. Powodem tego stanu rzeczy mają być przede wszystkim odmienne interesy Unii i Chin, determinowane, w głównej mierze, względami geograficznymi . Dalej nie zgodził się co do oceny, że 12-punktowy plan pokojowy Xi Jinpinga jest z natury rzeczy prorosyjski: „Chiny opowiadają się za integralnością terytorialną wszystkich krajów. Oczywiście, jeśli chcemy realistycznie dążyć do trwałego pokoju w jakimkolwiek regionie, powiedziałbym, że należy uszanować uzasadnione obawy wszystkich stron dotyczące bezpieczeństwa. Wiem, że strona europejska ma co do tego pewne obawy, ale szczerze mówiąc, nie rozumiem, jak można osiągnąć trwały pokój, jeśli uzasadnione obawy wszystkich stron dotyczące bezpieczeństwa nie zostaną w pełni uwzględnione”. Fu w dalszej części wywiadu zapytany, dlaczego Chiny ostatecznie nie potępiły rosyjskiej agresji, stwierdził, że jego państwo popiera „niezależność, suwerenność i integralność terytorialną każdego kraju”. Nieprzekonany tą odpowiedzią dziennikarz drążył dalej, mówiąc, że nie jest to forma potępienia, co Fu skwitował: „A więc mamy swój własny styl dyplomacji”. Z kwestii Ukrainy Maçães przesunął się w kierunku tematu związanego z podejmowaną przez UE koncepcją „de-risking”, czyli redukowania ryzyka w kontekście stosunków gospodarczych z Chinami, mająca być odmienną formą uniezależniania się od chińskich wpływów gospodarczych niż „decoupling”. Szef chińskiej dyplomacji przy UE po pierwsze wyraził swoje zadowolenie z faktu, iż zachodni przywódcy zdali sobie sprawę z tego, że kompletne oddzielenie się od Chin jest kwestią zarówno nierealistyczną, jak i niepożądaną. Po drugie natomiast jasno powiedział, że termin ten nie jest klarowny dla strony chińskiej, a „europejscy przywódcy muszą wyjaśnić nam, opinii publicznej, co dokładnie pociąga za sobą „de-risking”. Zaznaczył jednak także, że Chiny zdecydowanie nie zgadzają się na taką politykę, jeśli znaczy ona „pozbawienie Chin dostępu do globalnych łańcuchów przemysłowych i dostaw, zwłaszcza w kluczowych obszarach, i gdy dotyczy to kluczowej technologii”. Interesujące pytanie dziennikarz zadał swojemu rozmówcy również pod koniec wywiadu. Mianowicie zapytał on „Czy Chiny to demokracja czy autokracja?”. Fu odpowiedział na to bez wahania: „Uważamy się za demokrację”, tym samym podkreślając niebezpieczeństwo takiego szufladkowania krajów, gdyż stwarza to ponownie podział na bloki państw, co w efekcie – jego zdaniem – cofa świat do czasów zimnej wojny. „Czy taki świat chcemy widzieć?”, zapytał, można powiedzieć, retorycznie Fu[25].
Nowa strategia polityki zagranicznej Danii i Chin
16 maja minister spraw zagranicznych Danii, przedstawił nową Strategię Bezpieczeństwa i Polityki Zagranicznej. Składa się ona z trzech zasadniczych elementów. Po pierwsze, kładziony ma być większy nacisk na bezpieczeństwo Danii i Europy. Po drugie, strategia zakłada tworzenie nowych sojuszy z krajami spoza Europy i świata zachodniego – mowa m.in. o Gruzji oraz Mołdawii. Po trzecie, budowanie bardziej odpornego społeczeństwa w kontekście dostaw energii i zagrożeń związanych z krytyczną infrastrukturą[26]. Zmiana dotychczasowej Strategii Bezpieczeństwa i Polityki Zagranicznej jest wynikiem dynamicznie zmieniającej się światowej geopolityki. Do takiego stanu rzeczy, przyczyniła się z jednej strony wojna na Ukrainie, a z drugiej rosnąca aktywność Chin i Rosji w krajach Globalnego Południa[27]. Nowa strategia, mimo że zakłada zwiększoną aktywność Danii na arenie międzynarodowej i przewartościowanie głównych paradygmatów polityki zagranicznej, to nie jest wymierzona w Chiny i uznaje istotność powiązań handlowych z tym krajem. Dlatego też celem ma być zbalansowana polityka względem Państwa Środka, przy jednoczesnym zaangażowania w regionie Azji oraz Indo-Pacyfiku[28].
Promowanie gospodarczych relacji przez Chiny z państwami Europy Środkowo-wschodniej.
Tegoroczna edycja targów Chiny-Central & Eastern European Expo (CEEC) została zorganizowana 16-20 maja w Ningbo w Państwie Środka. Wydarzenie cieszyło się ogromnym powodzeniem, o czym świadczą liczby: około 400 wystawców, 2000 kupujących i ponad 100,000 uczestników[29]. Jak podają chińskie media dzięki przedsięwzięciu możliwa jest postępująca wymiana handlowa obejmująca produkty rolne, ale również wszelkiego rodzaju inne dobra w postaci np. akcesoriów sportowych. Potwierdzają to słowa Andrzeja Juchniewicza, głównego przedstawiciela Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu: „Współpraca Chin i krajów CEEC pogłębia się na przestrzeni lat. Polskie mleko i ciastka stopniowo pojawiały się w codziennym życiu chińskim konsumentów dzięki expo”. Potwierdzeniem zacieśniających się relacji jest fakt, że inwestycje bezpośrednie, jakie poczyniło Państwo Środka w krajach CEEC w pierwszym kwartale tego roku wzrosło o 148%[30].
Włochy i pogłoski o wyjściu z BRI
Włochy jako jeden z pierwszych krajów z grupy G7 dołączyły do inicjatywy Pasa i Szlaku w 2019 r. W tamtym czasie zaangażowanie się w chiński projekt bardzo dużo znaczyło dla ówczesnego rządu Giuseppe Conte, głównie ze względu na chęć szybszego rozwoju ekonomicznego i wzmacniania włoskiej gospodarki. Dzisiaj, bardzo prawdopodobne jest, że premier Meloni podejmie decyzje o nieprzedłużeniu członkostwa w tym projekcie. Powodem takiej postawy może być z jednej strony bardziej proatlantycki kierunek rządu, a także ogólnoeuropejska zachowawczość w stosunku do Chin. Kolejną kwestią jest fakt, że inicjatywa Pasa i Szlaku nie pomogła włoskiej gospodarce, która w dalszym ciągu boryka się z problemami. Również wartość chińskich inwestycji spadła z $2.51 biliona do $810 mln. Włoski rząd zablokował w 2021 r. próbę kilkunastu wejść na rynek krajowy chińskich firm. Eksperci podkreślają, że decyzja premier Meloni o nieprzedłużeniu członkostwa w chińskim projekcie, może mieć swoje konsekwencje m.in. w postaci chińskich reperkusji[31]. Bez względuna wszystko Chiny pozostaną ważnym partnerem w relacjach gospodarczych, natomiast nie można doprowadzić do przejęcia kluczowych sektorów przez chińskie firmy. Jak dotąd premier Meloni nie odwiedziła prezydenta Xi Jinpinga[32].
Specjalny wysłannik chińskiego rządu ds. euroazjatyckich wizytuje Europę
Specjalny wysłannik chińskiego rządu ds. euroazjatyckich Li Hui odwiedził w maju kolejno Kijów, Warszawę, Paryż, Berlin, Brukselę oraz Moskwę. Strona chińska powtarzała znane już formuły o dążeniu do pokoju i potrzebie zrozumienia obu stron konfliktu. Przedstawiciele europejskich stolic wskazywali na potrzebę większego zaangażowania się Chin w próby zawarcia pokoju na Ukrainie. Dwunastodniowa misja nie przyniosła namacalnych rezultatów. W czasie godzinnej konferencji prasowej Li powiedział m.in, że szanse, aby Ukraina i Rosja usiadły obecnie do stołu negocjacyjnego są nikłe oraz unikał odpowiedzi czy Rosja jest odpowiedzialna za wojnę na Ukrainie. Wciąż przez przedstawicieli Chin używana jest fraza ,,kryzys ukraiński”, zamiast wojny[33].
[1] China supports Europe's strategic autonomy: FM, „Xinhua”, 10.05.2023, http://english.news.cn/20230510/8876da6ff4354d85b346c79629837257/c.html
[2] China concerned with EU's "de-risking" allegations: FM, „Xinhua”, 10.05.2023, http://english.news.cn/20230510/5d05890b160e4fd39f3465b86eb93577/c.html
[3] Qin Gang and German Foreign Minister Annalena Baerbock Jointly Meet the Press, strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej, 9.05.2023, https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/wshd_665389/202305/t20230511_11075085.html
[4] H. von der Burchard, S. Lau, China’s Qin warns EU not to sanction its companies over trade with Russia, “Politico”, 9.05.2023, https://www.politico.eu/article/china-qin-gang-warn-eu-not-sanction-companies-trade-russia-annalena-baerbock/
[5] Chinese FM calls on China, Germany to jointly oppose "new Cold War", “Xinhua”, 10.05.2023, http://english.news.cn/20230510/0ad668befe434aca9c372fa2967c8430/c.html
[6] H. Wong, China is not the real risk for Europe, Qin Gang warns Berlin hosts, “South China Morning Post”, 10.05.2023, https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3220037/china-not-real-risk-europe-qin-gang-warns-berlin-hosts
[7] China's national reunification must be realized: FM, „Xinhua”, 11.05.2023, http://english.news.cn/20230511/e18c57e7619b42a2a2acf1c801530dea/c.html
[8] Qin Gang Holds Talks with Representatives from Norwegian Business Community, strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej, 12.05.2023, https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/wshd_665389/202305/t20230514_11077363.html
[9] Qin Gang Meets with Norwegian Foreign Minister Anniken Huitfeldt, strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej, 12.05.2023, https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/wshd_665389/202305/t20230515_11077724.html
[10] Norwegian Prime Minister Jonas Gahr Støre Meets with Qin Gang, strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej, 12.05.2023, https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/wshd_665389/202305/t20230514_11077354.html
[11] The Prime Minister met Chinas Foreign Minister Qin Gang, strona internetowa rządu Królestwa Norwegii, 12.05.2023, https://www.regjeringen.no/en/aktuelt/the-prime-minister-met-chinas-foreign-minister-qin-gang/id2977165/
[12] China-Germany dialogue, cooperation to benefit world: FM, “Xinhua”, 10.05.2023, http://english.news.cn/20230510/954c9b52fd1a4032a71960714dbd838a/c.html
[13] China ready to enhance cooperation, share opportunities with France: FM, “Xinhua”, 11.05.2023, http://english.news.cn/20230511/2e69800627f54ccd8efe0fb8f7f8eeab/c.html
[14] China supports EU to play more important role in int'l affairs: senior official, “Xinhua”, 12.05.2023, http://english.news.cn/20230512/20df9aff7f404f0a87ac914709a6b4b5/c.html
[15] China, Netherlands vow to jointly tackle climate change, “Xinhua”, 13.05.2023, https://english.news.cn/20230513/c74b42e16ebd4887b1a0ccedae44d1d8/c.html
[16] Chinese FM meets Hungarian counterpart, „Xinhua”, 15.05.2023, https://english.news.cn/20230515/a74a407cb7cf40c4b19c5bc1f24497c5/c.html
[17] K. Xie, ‘China-friendly’ Hungary hails Beijing’s peace efforts in Ukraine during meeting between top diplomats, “South China Morning Post”, 16.05.2023, https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3220752/china-friendly-hungary-hails-beijings-peace-efforts-ukraine-during-meeting-between-top-diplomats
[18] Senior Chinese diplomat meets with Hungarian FM, “Xinhua”, 15.05.2023, https://english.news.cn/20230515/a12983f89b674df5a5de99728cf3a521/c.html
[19] S. Lau, China’s club for talking to Central Europe is dead, Czechs say, „Politico”, 4.05.2023, https://www.politico.eu/article/czech-slam-china-xi-jinping-pointless-club-for-central-europe/
[20] F. Bermingham, Czech foreign minister calls for more united EU-US approach to China, “South China Morning Post”, 24.05.2023, https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3221637/czech-foreign-minister-calls-more-united-eu-us-approach-china
[21] Qin Gang Holds Talks with Dutch Deputy Prime Minister and Foreign Minister Wopke Hoekstra, strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej, 23.05.2023, https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/wshd_665389/202305/t20230525_11083497.html
[22] Qin Gang: China and the Netherlands Can Strengthen Cooperation at Three Levels, strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej, 23.05.2023, https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/wshd_665389/202305/t20230525_11083499.html
[23] Safeguarding economy a priority, Dutch foreign minister says in China, “Reuters”, 23.05.2023, https://www.reuters.com/world/safeguarding-economy-cyberspace-key-priority-dutch-foreign-minister-2023-05-23/
[24] B. Maçães, Ambassador Fu Cong: “Europe will not become a vassal to China”, “New Statesman”, 28.05.2023, https://www.newstatesman.com/world/asia/china/2023/05/ambassador-fu-cong-interview-europe-china
[25] Transcript of Ambassador Fu Cong’s Interview with the New Statesman, strona internetowa Misji Chińskiej Republiki Ludowej przy Unii Europejskiej, 28.05.2023, http://eu.china-mission.gov.cn/eng/mh/202305/t20230528_11084886.htm
[26] Ch. Wenande, Shoring up security: Denmark’s unveils new foreign policy strategy, “The Copenhagen Post”, 17.05.2023, https://cphpost.dk/2023-05-17/news/shoring-up-security-denmarks-unveils-new-foreign-policy-strategy/
[27] E. Ahmed, Denmark needs new foreign policy recognizing West losing ground to Russia, China: Foreign minister, Anadolu Agency, 07.04.2023, https://www.aa.com.tr/en/europe/denmark-needs-new-foreign-policy-recognizing-west-losing-ground-to-russia-china-foreign-minister/2866566
[28] Decoupling "not in Denmark's interest": MFA, „Xinhua”, 17.05.2023, https://english.news.cn/20230517/79f8049c013a4b31a74b85e8873322d8/c.html
[29] China vows comprehensive efforts to ensure China-CEEC Expo services, „Xinhua”, 11.05.2023, https://english.news.cn/20230511/03ff7a4bc0284e53a023024a2d410330/c.html
[30] Third China-CEEC Expo: China, CEECs gear up for closer economic, trade relations, “CGTN”, 19.05.2023, https://news.cgtn.com/news/2023-05-19/China-CEECs-gear-up-for-closer-economic-trade-relations-1jWbzswJ1aU/index.html
[31] K. Xie, Where did China’s belt and road plans go wrong in Italy?, „The South China Morning Post”, 7.05.2023, https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3219690/where-did-chinas-belt-and-road-plans-go-wrong-italy
[32] C. Balmer, Italy unlikely to renew China deal, but needs time, official says, „Reuters”, 4.05.2023, https://www.reuters.com/world/italy-unlikely-renew-china-deal-needs-time-official-says-2023-05-04/
[33] B. Kowalski, Europejskie tournée Li Huia w sprawie Ukrainy, „OŚRODEK SPRAW AZJATYCKICH”, 5.06.2023, https://www.osa.uni.lodz.pl/publikacje/blog-osa/szczegoly/europejskie-tournee-li-huia-w-sprawie-ukrainy
Czytaj także
Przegląd relacji UE-Chiny - kwiecień 2023
5 kwietnia do Pekinu przybyli prezydent Francji Emmanuel Macron oraz przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. Na wstępie można powiedzieć, że wspólna „wyprawa” Macrona i von der Leyen do Chin miała być formą ukazania pewnego rodzaju jedności w Unii Europejskiej.
Łukasz Kobierski
Podsumowanie relacji Polska-Chiny w 2022 roku
Jednym z najważniejszych wydarzeń dla relacji Polska-Chiny w 2022 roku, była rozpoczęta 4 lutego trzydniowa wizyta prezydenta RP Andrzeja Dudy w Chinach. Prezydent uczestniczył w ceremonii otwarcia 24. Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Pekinie, a 6 lutego spotkał się z Przewodniczącym Komunistycznej Partii Chin Xi Jinpingiem.
Łukasz Kobierski
Przegląd relacji UE-Chiny - marzec 2023
30 marca Przewodnicząca Komisji Europejksiej Ursula von der Leyen wygłosiła przemówienie w niemieckim think-tanku MERICS. Jej zdaniem stosunki UE z Chinami należą do najbardziej skomplikowanych i ważnych na świecie.
Komentarze (0)